Phong là gió là nguyên nhân gây bệnh đứng đầu trong lục dâm thường xâm nhập phần trên và bên ngoài . Nên đánh gió ( cạo gió) là hình thức khu phong trong Y học cổ truyền , nhưng phong thường đi với hàn nên gọi phong hàn xâm nhập cơ thể ( mạo -> cảm->thương ->trúng)
Cạo gió là một hình thức tác động cơ học lên vùng cơ bị nhức mỏi kèm thêm tác dụng ấm nóng của tinh dầu (dầu xoa), đưa đến hiệu quả giãn cơ, giãn mạch máu tại vùng đau nhức, gây giảm co thắt cơ, làm giảm đau. Ngoài ra hương tinh dầu tác động qua da, qua khứu giác gây cảm giác êm dịu thần kinh tại chỗ và toàn thân.
Yếu tố tâm lý được người thân chia sẻ lúc ốm đau bệnh hoạn cũng góp phần làm hưng phấn tinh thần người bệnh. Mà trong một xã hội công nghiệp hiện nay người thầy thuốc với những thao tác khám, các chỉ định cận lâm sàng, cùng với những viên thuốc không phải là địa chỉ đầu tiên mà người bệnh nghĩ tới khi bị mệt mỏi, đau nhức.
Cạo gió trong y học cổ truyền chính thống: Thông thường, vị trí chính để cạo gió là hai bên đường dọc cột sống. Đó là hai bên của đường bàng quang kinh, trên đoạn dọc cột sống thắt lưng là vị trí của các huyệt: Phế du, Tâm du, Cách du, Tỳ du, Vị du, Thận du Đại trường du, Khí hải du Tiểu trường du, Phách hộ, Cao hoang, Thần đường, Cách quan… Khi tác động lên hai nhóm cơcạnh sống lưng, chính là kích thích lên hàng loạt các hoạt động của hệ thống lục phủ ngũ tạng của cơ thể, giúp cơ thể điều hòa lại sự mất quân bình khí huyết âm dương trong cơ thể, nâng cao chính khí, trục đuổi tà khí đang mạnh xâm nhập vào cơ thể. Theo y học cổ truyền, bàng quang kinh chủ trị các chứng sốt lạnh, nghẹt mũi, đau đầu, cứng cổ, đau thắt lưng, và các huyệt tương ứng với từng tạng phủ, có tác dụng lý khí điều huyết. Do đó khi cạo gió dọc theo hệ thống kinh bàng quang, cũng là tác động một phần lên toàn hệ thống cơ thể, có tác dụng bổ chính khí, khu trục tà khí, nhằm tăng cường các hoạt động chức năng của cơ thể.
-Ngoài phương pháp cạo gió, thầy thuốc y học cổ truyền còn có thể sử dụng kỹ thuật xoa bóp, day, lăn, miết, bấm …hoặc giác hơi, lên vùng lưng trong những trường hợp bệnh lý tương tự cũng đạt hiệu quả như cạo gió.
-Một số lưu ý khi cạo gió:
+Nên cạo gió trong phòng, tránh gió lùa
+Không nên sử dụng dầu xoa mà thành phần của nó có tinh dầu bạc hà (menthol), vì đây là tinh dầu có tính chất bốc hơi nhanh nên gây cảm giác mát lạnh. Khi xoa dầu, ban đầu cảm thấy ấm nóng nhưng một lúc sau thì cảm thấy mát và lạnh vùng được xoa dầu.
+Không dùng vật sắc cạnh, cứng để cạo gió, vì dễ gây tổn thương da, có nguy cơ nhiễm trùng và nhiễm một số bệnh lây lan qua đường máu. Tốt nhất nên sử dụng vật cạo là củ gừng được cắt bằng ở đầu, dùng đầu gừng cạo, khi tà đầu thì cắt ngang bỏ, tạo đầu mới, vừa an toàn vừa sử dụng được tinh dầu gừng có tính ấm, nóng.
+Không dùng lực tác động mạnh lên vùng cạo gió gây tổn thương da, dễ bị nhiễm khuẩn.
+Chủ yếu cạo hai bên đường dọc cột sống lưng. Không nhất thiết phải cạo đến đỏ bầm, vừa ửng đỏ là đạt tác dungj sơ thông kinh lạc.
+Không nên cạo vùng cơ cổ.
+Sau khi cạo gió xong nên giữ ấm cơ thể, tốt nhất ăn thêm một bát cháo hành giải cảm.
+Cạo gió thực sự hữu hiệu trong trường hợp cảm mạo thời tiết, nhiễm lạnh , nhức mỏi tay chân do làm việc quá độ. Trong trường hợp suy nhược vì một bệnh lý nào đó như đau đầu chóng mặt vì cao huyết áp, viêm xoang,… thì nên đến cơ sở y tế khám để có một chẩn đoán xác định và phương thức điều trị thích hợp.
-Chỉ định: Tất cả những người bị cảm mạo hay cảm lạnh.
-Cách làm: Dụng cụ: có thể cám gạo, củ gừng tươi hoặc lá ngải cứu tươi, hoặc dùng vật không sắc cạnh là được.
+Nếu cám gạo: lấy khoảng 100g rang nóng cho đến khi bắt đầu có khói đen, cho vào miếng vải, bóp chặt rồi chà xát.
+Củ gừng tươi: giã nhỏ ỏ một đầu rồi chà xát.
+Lá ngải cứu tươi: xào lên thật nóng rồi đổ vào một chút rượu, cho vào miếng vải, bóp chặt rồi chà xát.
-Những đường chà xát:
+Từ giữa trán ra chà xát ra 2 bên thái dương 3 lần.
+Từ giữa trán ra chà xát dọc2 bên sống mũi 3 lần.
+Từ thái dương xát xuống dọc 2 bên cổ mổi bên 3 lần.
+Từ gáy chà xát đường dọc giữa và 2 bên cột sống 9 lần.
+Từ gáy xát ra đỉnh vai 3 lần.
+Xát các lòng bàn tay, bàn chân.
Nếu dược liệu nguội cần rang nóng lại.
Cạo gió là phương pháp điều trị không dùng thuốc của YHCT nên cần phải học , biết khi nào nên hay không nên cạo gió, và cạo không quá đỏ để tăng tác dụng khu phong tán hàn, hành khí hoạt huyết để đạt mục tiêu điều trị.
Bsck2. Huỳnh Tấn Vũ